Xuất hiện nhiều biến thể phụ Omicron, trong đó có BA.2.12.1, chuyên gia Y tế khuyên gì?

Xuất hiện nhiều biến thể phụ Omicron, trong đó có BA.2.12.1, chuyên gia Y tế khuyên gì?

Bộ Y tế cho biết, hiện biến chủng Omicron là biến thể rất phổ biến trên thế giới và tại Việt Nam. Sự xuất hiện của các biến thể BA.2 đang khiến số ca lây nhiễm những ngày qua tăng trở lại. Trước tình hình này, các chuyên gia Y tế khuyến cáo nên tiêm phòng vaccine mũi nhắc lại để bảo vệ tốt hơn.

Cụ thể, trong thời gian gần đây nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam đã xuất hiện các biến thể phụ của Omicron gồm: BA.1, BA.2, BA.3, BA.4, BA.5.



Trong những biến thể phụ này lại có thêm những biến thể phụ khác. Ví dụ như biến thể phụ BA.2 thì có biến thể phụ nhỏ hơn là BA.2.12.1. Sự xuất hiện và thay đổi các biến chủng tiềm ẩn các nguy cơ bùng phát dịch nếu không thực hiện quyết liệt, triệt để các biện pháp phòng chống dịch. Chính vì điều này, Bộ Y tế khuyến cáo, việc tiếp tục duy trì các biện pháp phòng chống dịch như 2K (khẩu trang, khử khuẩn) và tiêm vaccine mũi nhắc lại là hết sức quan trọng, đặc biệt đối với nhóm người ưu tiên vì kháng thể sẽ giảm dần theo thời gian, trong khi các biến chủng lại có sự thay đổi. Khi tiêm vaccine phòng Covid-19 đầy đủ, ngoài bảo vệ cơ thể trước các biến chủng đã có thì còn tăng cường bảo vệ với những biến chủng mới, cũng như trong tương lai.

PHỎNG VẤN CHUYÊN GIA VIỆN VỆ SINH DỊCH TẾ TRUNG ƯƠNG. BIẾN CHỦNG BA 2.12.1

Trong số hơn 30 mẫu được làm giải trình tự gen trong tuần vừa qua với những biến chủng của Covid-19 trong đó biến thể phụ BA.2 có một tỷ lệ nhỏ của BA.2.12.1. Trước những biến chủng mới của Covid-19 liên tục xuất hiện, tiềm ẩn nguy cơ lây lan nhanh, các chuyên gia y tế khuyến cáo việc tiêm phòng vaccine mũi nhắc lại để bảo vệ tốt hơn. Về vấn đề này, chúng tôi có cuộc trao đổi với ông PHẠM QUANG THÁI, Trưởng Văn phòng tiêm chủng mở rộng miền Bắc - Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương.
Biên tập viên NGUYỄN TUẤN ANH: “Thưa ông, được biết trong số hơn 30 mẫu được làm giải trình tự gen trong tuần vừa qua, biến thể phụ BA.2 chiếm khoảng 30%, trong đó có một tỷ lệ nhỏ BA.2.12.1. Vậy biến thể phụ BA.2.12.1 nó có thể lây lan như thế nào trong cộng đồng?”

PGS.TS PHẠM QUANG THÁI, Trưởng Văn phòng tiêm chủng mở rộng miền Bắc - Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương: "Biến thể phụ BA.2.12.1 thực ra xuất hiện từ tháng 5 và chỉ trong một thời gian ngắn nó đã thay thế biên chủng BA.2 trước đây. Và chúng ta thấy ở những quốc gia như Hoa Kỳ, họ đã ghi nhận trên 60% những bệnh nhân nhập viện mới là đã bị biến chủng mới này. Có nghĩa rằng nó đã dần thay thế cho những biến chủng cũ. Ở Việt Nam chúng ta chưa có ghi nhận rõ ràng về tăng trường hợp nặng liên quan đến BA.2.12.1. Tuy nhiên với sự thay thế của biến chủng này chúng ta thấy rằng sẽ có nguy cơ số lượng cần phải nhập viện trong thời gian tới sẽ tăng lên.”
Biên tập viên NGUYỄN TUẤN ANH: “So với các biến chủng của DELTA, biến thể BA.2.12.1 có nguy hiểm hơn không, thưa ông?”

PGS.TS PHẠM QUANG THÁI, Trưởng Văn phòng tiêm chủng mở rộng miền Bắc - Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương:

"Chúng ta thấy rằng khi biến chủng mới xuất hiện, nó đều có ưu thế hơn so với biến chủng cũ. Chúng ta nhìn thấy rõ nhất là khả năng bám dính và nhân lên của virus, thể hiện qua cái tốc đô lây lan. BA.2.12.1 nó có tốc độ lây lan cao hơn so BA.2 là 25% và như vậy nó cao hơn chủng DELTA rất nhiều, gấp 2 lần. Với tốc độ lây như vậy thì hầu hết mọi người đều có nguy cơ bị nhiễm kể cả những người, trước đây đã từng bị nhiễm các chủng trước đây như DELTA, hoàn toàn có thể lây biến thể BA.2.12.1.”
Biên tập viên NGUYỄN TUẤN ANH:“Vậy ông có thể cho biết việc tiêm phòng vaccine Covid-19 mũi nhắc lại có tác dụng như thế nào để bảo vệ cơ thể trước biến thể này?”

PGS.TS PHẠM QUANG THÁI, Trưởng Văn phòng tiêm chủng mở rộng miền Bắc - Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương:

"Chúng ta thấy rằng việc tiêm phòng vaccine hay là đã bị nhiễm trong giai đoạn trước đây thì vẫn có nguy cơ khi mà bị tái nhiễm biến thể BA.2.12.1, kể cả với những người đã nhiễm chủng BA.2 thì vẫn có nguy cơ nhiễm biến thể BA.2.12.1. Đấy là một điều hết sức đặc biệt ở biến chủng mới khi ngoài thay thế sự lưu hành ở biến chủng cũ thì nó làm cho những người bị nhiễm biến chủng cũ hoặc là tiêm vaccine vẫn có thể bị nhiễm lại. Tuy nhiên người ta vẫn thấy đó là vaccine vẫn giúp người được tiêm tránh được các trường hợp nặng và nhập viện hoặc tử vong. Và đó là giá trị cốt lõi của việc tiêm vaccine cho đến thời điểm hiện tại. Việc song song nhiễm tự nhiên và tiêm vaccine cũng giúp người từng nhiễm phòng tránh được biến chủng mới. Tổ chức Y tế khuyến cáo những người chưa tiêm đầy đủ mũi vaccine hoặc có tìnht rạng suy giảm miễn dịch vẫn cần phải tiêm vaccine để bảo vệ ở mức độ cao hơn so với việc người dân chỉ tiêm mũi cơ bản.”

Biên tập viên NGUYỄN TUẤN ANH: “Vâng xin cảm ơn ông đã chia sẻ với phóng viên THQHVN những thông tin vừa rồi.”

Thực hiện : Tiến Dũng Minh Công

 

BA.2.12.1 - hậu duệ của 'biến chủng tàng hình'

BA.2.12.1 phát triển từ "biến chủng tàng hình" BA.2, mang đầy đủ ưu thế về lây truyền và trốn tránh miễn dịch của chủng này, song vẫn có thể ngăn ngừa bằng vaccine.
Việt Nam đã ghi nhận một số ca nhiễm biến chủng phụ BA.2.12.1 của Omicron. Đây là thế hệ tiếp theo, phát triển từ biến chủng phụ BA.2, lan truyền nhanh chóng trên toàn thế giới từ đầu năm nay. Từ ngày 16/4 đến ngày 23/4, tỷ lệ lây nhiễm biến chủng phụ tại Mỹ tăng từ 19,6% lên 28,7%, có khả năng trở thành chủng trội trong vài tuần tới.
Đặc điểm của BA.2.12.1

Theo tiến sĩ Angela Branche, điều tra viên Đơn vị Điều trị và Đánh giá Vaccine của Trung tâm Y tế Đại học Rochester, BA.2.12.1 là hậu duệ của BA.2. Nó mang đầy đủ các ưu thế của BA.2, như khả năng lây truyền cao và không chứa đột biến đặc trưng của Omicron, khó phát hiện bằng xét nghiệm PCR. Vì vậy chúng còn được gọi là "biến chủng tàng hình".
Tiến sĩ Branche cho biết BA.2 có 53 đột biến so với phiên bản virus ban đầu, 29 đột biến trong số đó nằm ở protein gai. Điều này giúp virus dễ dàng bám vào thụ thể tế bào người, lây nhiễm một cách hiệu quả hơn.

Hiện các nhà khoa học chưa hiểu lý do chính xác khiến BA.2.12.1 lây truyền nhanh hơn. Tiến sĩ David Cutler, Trung tâm Sức khỏe Providence Saint John ở Santa Monica, cho biết có nhiều yếu tố góp phần vào tốc độ lây lan của virus lúc này, bao gồm việc nới hạn chế phòng dịch.

Triệu chứng nhiễm BA.2.12.1

Theo khảo sát trên tạp chí Lancet, người nhiễm BA.2.12.1 đều bị hắt hơi, ho và đau họng. Về cơ bản, các triệu chứng tương tự cúm hoặc giống với nhiễm BA.2 trước đây.
Biểu hiện phổ biến là sốt, ớn lạnh, ho, khó thở, mệt mỏi, đau cơ, nhức đầu, mất vị giác hoặc khứu giác, viêm họng, ngạt mũi hoặc chảy nước mũi, nôn mửa, tiêu chảy.
NBC News công bố một báo cáo cho thấy trong đợt bùng phát mới, không có nhiều bệnh nhân bị mất vị giác và khứu giác. Triệu chứng thường gặp nhất là chảy nước mũi, mệt mỏi, đau họng, hắt hơi, ho và khàn giọng.


Hình ảnh minh họa nCoV trên kết quả hiển vi điện tử. Ảnh: Science Photo Library
BA.2.12.1 so với các biến chủng Omicron khác

Tiến sĩ Fady Youssef, chuyên gia y tế tại Trung tâm Y tế MemorialCare Long Beach, nhận định các thông tin về BA.2.12.1 hiện còn ở giai đoạn đầu.
"Đến nay, nó dường như không gây triệu chứng nặng hơn Omicron. Tuy nhiên, chúng tôi cần thêm dữ liệu trước khi đưa ra kết luận", ông nói.
Tiến sĩ Cutler đồng ý rằng BA.2.12.1 có thể không gây bệnh nặng, bởi số ca nhập viện trong thời điểm virus lây lan không tăng mạnh.

Giáo sư Elizabeta Mukaetova-Ladinska, Khoa Tâm thần học tại Đại học Leicester, Anh, cho biết các triệu chứng lâm sàng của nó giống với Omicron và BA.2. Virus chủ yếu ảnh hưởng đến đường hô hấp trên, nhưng không lan xuống phổi. Phần lớn người bệnh có biểu hiện tương tự cúm mùa. Tuy nhiên, bà lưu ý điều này có thể phát sinh từ khả năng miễn dịch do tiêm chủng hoặc nhiễm bệnh tự nhiên trước đó.

Tiến sĩ Dana Hawkinson, Giám đốc y tế của chương trình Kiểm soát và Phòng ngừa Nhiễm trùng tại Đại học Kansas, cho rằng BA2.12.1 có thể dễ lây truyền nhanh hơn so với BA.1 ban đầu.
"Dữ liệu sơ bộ cũng cho thấy BA.2.12.1 làm tăng khả năng nhiễm trùng đường hô hấp dưới (phổi) so với BA.1 của Omicron. Đây có thể là yếu tố nguy cơ gây bệnh nặng", ông nói.

Vaccine có hiệu quả với BA.2.12.1?

Trong nghiên cứu đăng tải trên tạp chí Lancet, các chuyên gia đã phát hiện hiệu quả ngăn ngừa nhập viện của ba liều vaccine mRNA giảm 55%, nếu tiếp xúc biến chủng Omicron sau ba tháng. Họ kết luận cần tiêm thêm liều thứ 4 để duy trì độ bảo vệ trước các biến chủng phụ.

Hiện chưa rõ số liều và tần suất tiêm vaccine để duy trì sự bảo vệ trước Covid-19. Tuy nhiên, các chuyên gia đều cho rằng người đã tiêm chủng sẽ ít bị ảnh hưởng hơn người chưa tiêm. Tiến sĩ Hawkinson chỉ ra nhiều bằng chứng cho thấy ba liều vaccine mRNA vẫn tạo kháng thể chống BA.2.12.1.

Ông nhấn mạnh các đột biến trong protein cho phép virus né tránh phản ứng kháng thể, song phản ứng của tế bào T (tế bào sát thủ đặc trị virus) vẫn có thể bảo vệ người tiêm khỏi chuyển nặng và tử vong.